Нарадзіўся 18 лютага 1893 года ў вёсцы Малая Багацькаўка на Магілёўшчыне ў сялянскай сям'і.
Максім закончыў пачатковую школу граматы ў вёсцы Вялікая Багацькаўка, а потым – царкоўна-прыходскую ў Вольшы. У часопісе «Наша ніва» ў 1912–13 з'явіліся спачатку карэспандэнцыі, а потым фельетоны і першыя апавяданні з подпісам "Максім Беларус". Большасць апавяданняў, апублікаваных у часопісе, склала змест першай кнігі Гарэцкага – зб-ка «Рунь» (1914).
Пасля заканчэння каморніцка-агранамічнага вучылішча малады пісьменнік едзе па размеркаванні на Віленшчыну, дзе працуе каморнікам. Там завязалася сяброўства з Купалам і Бядулем. У віленскі пэрыяд Гарэцкім былі напісаны драматычная аповесць «Антон», а таксама артыкулы «Наш тэатр» (1913) і «Развагі і думкі» (1914).
У гады 1-ай Сусветнай вайны Гарэцкі ўдзельнічаў у кравапралітных баях ва Усходняй Прусіі, дзе быў цяжка паранены. Вучыўся ў Паўлаўскім ваенным вучылішчы. У гэты час пісьменьнік стварыў шэраг апавяданняў – «На этапе», «Генерал», «Прысяга» і іншыя.
1916-17 гады. Франтавыя ўражанні і назіранні пісьменьнік акуратна заносіў у дзённік, матэрыялы якога ён пазней выкарыстаў для напісання дакументальна-мастацкай аповесці «На імперыялістычнай вайне».
1917 - Рэвалюцыю пісьменнік сустрэў у Смаленску. М. Гарэцкі захапіўся журналістыкай: спачатку працаваў у газеце «Известия Смоленского Совета рабочих, солдатских и крестьянских депутатов», а потым – у «Звезде». У час польскай акупацыі Гарэцкі быў выкладчыкам Віленскай беларускай гімназіі, чытаў лекцыі на беларускіх настаўніцкіх курсах, рэдагаваў газеты «Наша думка» і «Беларускія ведамасці».
1919 - ў Вільні пабраўся шлюбам. Жонка, Леаніла Усцінаўна Чорняўская-Гарецкая, працавала настаўніцай у 1-ай Віленскай бел. гімназіі.
1919–23 напісаў больш за 20 твораў: апавяданні, аповесць «Дзве душы», крытычныя артыкулы, першы падручнік «Гісторыя беларускае літ-ры» і «Хрэстаматыю беларускае літ-ры: XI ст. - 1905 г.».
1922 за антыўрадавую дзейнасць быў арыштаваны польскімі ўладамі. Адбываў пакаранне ў адзіночнай камеры Лукішскай турмы, затым быў высланы ў Коўна.
1923 пераязджае ў Мінск. Займаўся пераважна выкладчыцкай і навуковай дзейнасцю. Выязджаў у Сібір і на Далёкі Усход вывучаць жыццё беларусаў-перасяленцаў. Гэта стала асновай для напісання цыкла «Сібірскія абразкі».
1930 быў рэпрэсіраваны на падставе несправядлівага абвінавачання ў «контррэвалюцыйнай» дзейнасці і высланы ў Вятку. У ссылцы Гарэцкаму давялося папрацаваць чарцёжнікам, далакопам і тэхнікам-калькулятарам. Нават у такіх невыносных умовах пісьменьнік не страчваў аптымізму, працягваў займацца сваёй любімай справай. У гэты час ён апрацоўваў мат-лы да дакумэнтальна-мастацкага твора «Камароўская хроніка», працаваў над раманам «Віленскія камунары», які завяршыў у пасёлку Пясочня (цяпер знаходзіцца ў Калужскай вобласці, Расія) дзе яму пашчасціла ўладкавацца на працу настаўнікам.
1936 Гарэцкі наведаў родныя мясціны, марыў здаць экзамэны за поўны курс педінстытута. Але надзеям пісьменьніка не суджана было збыцца: праз год ён зноў трапіў пад новую хвалю арыштаў.
1938 Гарэцкі быў расстраляны ў Вязьме. Яго апошнім творам сталі незавершаныя «Скарбы жыцця», дзе пісьменьнік паказаў трагізм становішча мастака ў таталітарнай дзяржаве.
|